Dla każdej nazwy osobowej pierwotne są te użycia, w których występuje ona w funkcji orzeczenia jako orzecznik (czyli w funkcji predykatywnej[1], orzekającej). Inaczej mówiąc: każda pospolita nazwa osobowa pierwotnie służy przede wszystkim przypisaniu komuś właściwości bycia kimś, np. On jest nauczycielem. Z punktu widzenia składni jest to jej podstawowe zadanie, wynikające z jej podstawowego wymagania składniowego. W literaturze przedmiotu zjawisko to występowało (obok wspomnianego „wymagania składniowego”) pod różnymi nazwami: konotacji, walencji czy kompletywności. My będziemy się posługiwali wymiennie dwoma z nich: pojęciem konotacji lub pojęciem wymagań składniowych. Jest to tzw. zdolność otwierania pustych miejsc (Bühler): jedna jednostka języka wyznacza obok siebie miejsca dla innych jednostek języka, które, aby to miejsce zająć, muszą spełnić dwa warunki:

a) mieć określone znaczenie (element znaczenia jest wspólny dla klasy wyrażeń, które mogą zająć wskazane miejsce),

b) przyjąć odpowiednią formę gramatyczną (o ile są odmienne).

    Każda nazwa osobowa (wraz z uzupełniającym ją łącznikiem w orzeczeniu imiennym) otwiera lewostronnie pozycję dla podmiotu w mianowniku. Pozycja ta może zostać zrealizowana przez imię własne, zaimek osobowy lub rzeczownik – w każdym wypadku musi to być jednak nazwa, która może zostać użyta w odniesieniu do osób. Możemy więc powiedzieć, że w wypadku każdej nazwy osobowej można opisać co najmniej jeden rodzaj wymagania składniowego. Ponieważ nie jest to właściwość różnicująca klasę nazw osobowych, odnotowujemy ją jedynie w tym miejscu, a pomijamy w rubryce „wymagania składniowe” w opisie haseł.

    Liczne nazwy osobowe otwierają również prawostronnie „puste miejsca” (konotują prawostronnie uzupełnienia składniowe). W takich wypadkach odnotowujemy ten fakt, wskazując otwierane miejsce oraz formę fleksyjną, którą musi przybrać leksem zajmujący to miejsce[2]. Przyjęliśmy następujący schemat: leksem + zaimki coś/ktoś w określonej formie, np. ekspert od czegoś .

    Nazwy osobowe są prymarnie predykatywne, jednak ich drugim, wtórnym w stosunku do pierwszego rodzajem wymagań składniowych jest wyznaczoność i związane z tym operacje referencjalne[3]. Przez operacje referencjalne rozumiemy takie użycie nazwy osobowej, aby służyła ona zarazem do powiedzenia, że ktoś jest kimś, i do wskazania na konkretną osobę lub grupę osób, którym ta właściwość została przypisana. W wypadku pospolitych nazw osobowych służą do tego celu m.in. imiona własne (skrót NN w opisie haseł) w postpozycji (czyli po nazwie), zaimki oraz liczebniki w prepozycji (czyli przed nazwą). Operację, czyniącą z nazwy predykatywnej nazwę osobową, uznajemy za jej referencjalne wymaganie składniowe.

    W niektórych wypadkach opisywana nazwa używana jest przede wszystkim lub tylko w pozycji predykatywnej. Wtedy odnotowujemy ten fakt, stwierdzając: „przeważnie / zwykle w pozycji predykatywnej”. Również nie wszystkie nazwy osobowe podlegają operacji referencjalnej za pomocą imienia własnego w prepozycji – niektóre wykluczają taką możliwość, dopuszczając jedynie użycie z zaimkiem lub liczebnikiem. Te dwa podziały:

a) nazwy używane referencjalnie vs.  nazwy używane przeważnie predykatywnie,

b) w obrębie nazw używanych referencjalnie: nazwy używane z imieniem własnym w postpozycji vs.  nazwy, które nie dopuszczają takiego użycia

zostały przez nas uwzględnione w opisie wymagań składniowych.

    Podsumowując, kolejność informacji podawanych w tym polu wygląda następująco:

- informacja o predykatywności nazwy jest uznawana za oczywistą – nie podajemy jej więc w wymaganiach składniowych,

- rekcja, czyli prawostronne uzupełnienia nazwy,

- wymagania referencjalne, czyli operacje, czyniące je nazwą odnoszącą się do osoby.

    W rubryce „uzgodnienia” podajemy uzgodnienia składniowe z przymiotnikami i czasownikami, w naszym opisie symbolizowane przez łączliwość  z zaimkami wskazującymi ten / ta vs. ci / te.  Uważamy, że osobliwości, takie jak możliwość łączenia się z przymiotnikami rodzaju męskiego i żeńskiego wyrazu sierota, por. ta sierota / ten sierota, czy też z przymiotnikami męskoosobowymi i niemęskoosobowymi wyrazu redaktor, por. ci redaktorzy // te redaktory, należy opisywać, ale właściwym miejscem takiego opisu jest składnia, nie fleksja.

    Łączliwość z zaimkiem ten, która pozwala zróżnicować nazwy osobowe, przedstawia się następująco:

a) ten nauczyciel – ci nauczyciele – dla nazw męskoosobowych, niemających formy mianownika lmn. nacechowanej pejoratywnie,

b) ten inżynier – ci inżynierowie // te inżyniery dla nazw męskoosobowych, mających formy mianownika lmn. nacechowane pejoratywnie,

c) ten sierota / ta sierota - te sieroty dla nazw łączących się zarówno z zaimkiem ten w rodzaju męskim, jak i w żeńskim (ta).

Łączliwość ta znajduje swoje odzwierciedlenie również na poziomie fleksyjnym (dobór końcówek fleksyjnych). 

    Ostatnia rubryka w informacji składniowej to kolokacje. W punkcie /a/ ilustrujemy wymagania składniowe nazwy, odzwierciedlając zarazem ograniczenia semantyczne, które nazwa nakłada na swoje uzupełnienia. W punkcie /b/ znalazła się uporządkowana znaczeniowo łączliwość przymiotnikowa oraz - tam, gdzie to możliwe - łączliwość z czasownikami. W kolejnych wierszach pojawiają się także typowe konstrukcje, w których nazwa występuje przy rzeczowniku (w dopełniaczu) oraz inne utarte użycia (w tym przenośne), charakterystyczne dla danej nazwy.

    W kolokacjach pominęliśmy fakt występowania danego leksemu w tytułach utworów literackich oraz w utartych połączeniach wziętych z literatury.

[1] O opozycji predykatywność – jednostkowość (referencjalność) zob. rozdział Przykłady użyć.

[2] Informacje o ograniczeniach semantycznych, nakładanych na te leksemy, można odczytać z kolokacji – por. dalsza część rozdziału.

[3] Więcej informacji o różnych rodzajach referencjalności zawiera część poświęcona doborowi przykładów, ilustrujących hasła.